We zijn inmiddels een paar keer in Albanië geweest en hebben al veel gezien. Maar de hoofdstad Tirana sloegen we tot nu toe over. Te druk en te lelijk dachten wij. Tot ik er wat meer over las op internet en veel positieve verhalen tegenkwam. Dus werd het ook voor ons tijd voor een citytripje naar Tirana. En daar hebben we geen spijt van! Tirana heeft een prettige binnenstad met veel bezienswaardigheden. Het was een prima eerste kennismaking!
Met de taxi vanaf camping Tirana, Albanië
We bezoeken Tirana vanaf camping Tirana. De camping ligt niet in de stad zelf, maar er 15 kilometer vandaan. We laten ons brengen en halen: de eigenaar van de camping regelt met liefde een taxi voor haar gasten. De taxichauffeur zet ons af bij het Nationaal Historisch Museum (Muzeu Historik Kombetar). Een mooie, eerste bezienswaardigheid voor ons stadsbezoek. Maar helaas is het museum gesloten vanwege een verbouwing. En wat nog jammerder is: de gevel – met een heel bijzonder mozaïek – is bedekt met een doek. Ik kan niet ontdekken wanneer het museum weer opengaat.
Skanderbegplein
Het museum ligt aan het vrij nieuwe Skanderbegplein (Sheshi Skënderbej in het Albanees). Daar is gelukkig nog meer te zien (zie Wikipedia). Zoals het standbeeld van de beroemde Albanese held Skanderbeg. Skanderbeg is vooral bekend als strijder tegen het Ottomaanse Rijk. Skanderbeg is trouwens zijn bijnaam. Zijn eigenlijke naam is: Gjergj (George) Kastrioti.
Et’hem Bey-moskee
Naast het Skanderbegplein ligt de 18e eeuwse moskee Et’hem Bey-moskee (Xhamia e Et’hem Beut). Met binnen en buiten prachtige fresco’s. De deur is op slot, maar gelukkig laat iemand die de tuin doet ons binnen. Hij wil daar achteraf wel een bijdrage voor. “Nee, niet in de offerpot”, hij wil het geld echt zelf hebben… Wij vragen ons af hoe officieel dit is, maar weigeren is natuurlijk ook lastig. [Lees verder onder de foto’s]
BUNK’ART
Ook vlakbij het Skanderbegplein is BUNK’ART 2. Dat is een museum over de politie. In een ondergrondse bunker. Met natuurlijk veel aandacht voor de geheime politie onder het bewind van Enver Hoxha. Er is ook een BUNK’ART 1, die wij niet bezoeken. Dat is een videomuseumtentoonstelling in de atoombunker van Hoxha. [Lees verder onder de foto’s]
Murat Toptani Street
Vanaf het bunkermuseum komen we vanzelf terecht op de Murat Toptani Street. Een gezellige, schaduwrijke en hippe voetgangerspromenade vol terrasjes. Genoemd naar Murat bej Toptani, die leefde van 1867 tot 1918. Toptani was een Albanese dichter, artiest en activist.
De familie Toptani was aan het begin van de 20e eeuw de leidende Albanese adellijke familie in centraal Ottomaans Albanië. Zij behoorden tot een klein aantal adellijke families die door de Ottomanen waren aangesteld als lokale stamhoofden. Via die stamhoofden konden de Ottomanen Albanië gemakkelijker controleren.
[Lees verder onder de foto’s]
Toptani castle
Aan het eind van de Murat Toptani Street vinden we het Toptani castle. Geen oud kasteel, zoals wij verwachten, al zijn er nog wel wat resten. Nee, sinds 2018 is dit een klein winkelcentrum met restaurants en terrasjes. In een moderne, sfeervolle bouwstijl met veel hout. Aan de overkant is de moderne Toptani Shopping Center. Vanaf de bovenste verdieping heb je prachtig uitzicht over de stad.
Naast het Toptani Shopping Center staat het hypermoderne hotel City Plaza met een bijzondere architectuur.
Kathedraal Shën Pali en de Pyramid of Tirana
Na Toptani castle lopen we verder en komen uit bij de rivier de Lanë. We slaan rechtsaf en zien aan onze rechterhand al snel het enorme gebouw van de kathedraal Shën Pali.
We steken de rivier over via de Ponte ETC. Aan de overkant staat de Pyramid of Tirana. De kinderen van Hoxha bouwden de piramide van Tirana. Zij wilden er een museum ter nagedachtenis van hun vader van maken. Maar na de val van het communisme kwam daar natuurlijk niets van. Nu wordt het verbouwd en moet het een moderne publieke ruimte worden. Aan de artist’s impressions op de schutting te zien, wordt het heel bijzonder… Je kunt dezelfde afbeeldingen ook bekijken op MVRDV – The Pyramid of Tirana. MVRDV is het Rotterdamse architectenbureau dat de renovatie van de piramide ontworpen heeft. Zij hebben o.a. ook de Markthal in Rotterdam ontworpen. En het Skanderbegplein, en het Toptani Shopping Center…
De wijk Blloku
We lopen even verderop linksaf de Rruga (=straat) Deshmoret e 4 Shkurtit in en zijn dan in de wijk Blloku. Die was tijdens het communistisch regime alleen toegankelijk voor de communistische elite. Dictator Hoxha woonde hier en zijn villa staat er nog. Blloku is nu een opkomende trendy wijk met bars, restaurants, boetieks en hotels. In Blloku ligt ook het monumentale presidentieel paleis.
Om de aandacht van zijn slechte bewind af te leiden, maakte Hoxha de Albanezen bang voor de vijand van buitenaf. Hij stelde dat iedere burger zijn eigen bunker moest hebben. In de wijk Blloku is het Postbllocku Checkpoint Monument. Het bestaat uit een bunker, een stukje van de Berlijnse muur met graffiti en de pijlers van het beruchte werkkamp in het dorp Spaç.
Door het Parku Rinia (Jeugdpark) lopen we terug naar het Skanderbegplein. In het park is het Taiwancomplex, een soort paviljoen met restaurants en o.a. een casino.
Friese lijnbussen
Tijdens onze wandeling door Tirana zien we oude, Friese lijnbussen rijden. Wat in ‘het rijke westen’ afgeschreven is, kan in Albanië nog prima een rondje mee!
Openbare kunst in Tirana
In het centrum van Tirana zien we veel openbare kunst. Een kleine indruk:
Beschilderde flatgebouwen
Na de val van het communistische bewind was er geen geld om de lelijke, vervallen gebouwen op te knappen. De toenmalige burgemeester (later premier van Albanië) – die kunstenaar was – liet ze beschilderen voor een minder troosteloze uitstraling.
Communicatieprobleempje
Lastig in Albanië is dat je hoofd schudden ‘ja’ betekent en met je hoofd een soort knikgebaar maken ‘nee’. En als Albanezen met hun hand wapperen van ‘ga maar weg’, wenken ze je. Bijna alle Albanezen weten dat het ‘bij ons’ andersom is, en knikken, schudden en gebaren daarom op ‘onze’ manier. Wat het dus eigenlijk nog lastiger maakt, want als een Albanees ‘nee’ schudt of ‘ja’ knikt kun je niet weten wat hij bedoelt. De taxichauffeur die ons van camping Tirana naar de stad Tirana reed en weer terugbracht, sprak geen woord Engels. Toen we wilden betalen, schudde hij ‘nee’, dus wij dachten dat we hem via de vrouw van de camping moesten betalen en toen hij met zijn hand wapperde, gingen wij naar de camper: ‘Ciao!’ Hij belde de vrouw van de camping, die ons vervolgens vroeg waarom wij niet wilden betalen… Gelukkig kon zij alles snel rechtzetten. Eind goed al goed!
