Je hoeft er niet speciaal naar toe. Maar ben je ‘in de buurt’ – en wat dat is, mag je zelf bepalen – bezoek dan zeker de stad Skhodër in Albanië. Het is een belevenis, omdat het een heel andere stad is dan wij West-Europeanen gewend zijn. Lees meer over de bezienswaardigheden van Shkodër.
Shkodër is een geschikte tussenstop op een campertrip door Albanië.
Inhoudsopgave
Fietsen vanaf Lake Shkodra Resort
Wij bezochten Skhodër sinds 2014 al een aantal keer, vanaf camping Lake Skhodra Resort (lees mijn blog). Meestal op de fiets. Je rijdt vanaf de camping over de E762 de stad in. Dat is een vrij drukke, doorgaande weg, maar prima te doen op de fiets. Er is geen fietspad, maar genoeg ruimte om tussen de doorgetrokken witte streep en de berm te fietsen Let alleen wel op alle glasscherven aan de kant van de weg. En niet schrikken als automobilisten naar je toeteren in het voorbijgaan; we zijn er ondertussen achter dat ze je gewoon willen groeten. (En hoor je heel veel getoeter, dan is het een bruiloftsstoet en heb je kans dat de autoraampjes even opengedraaid worden en ze je sigaretten toewerpen.)
Verder is het net als in Nederland: laat met duidelijke armgebaren zien wat je van plan bent en neem je ruimte in. Dat geldt ook in de stad zelf. Een groot verschil met Nederland: reken er niet op dat je als voetganger of fietser voorrang krijgt; dat krijg je nooit! Ook niet bij ‘rechtdoor-op-dezelfde-weg’-situaties. Wees altijd voorbereid op (nood)stops.
Oh ja, en wees erop bedacht dat de Albanesen links fietsen, als ze aan die kant van de weg moeten zijn. Vind je dit allemaal toch wat te uitdagend klinken, parkeer dan je fiets aan het begin van de stad. Dat deden wij de eerste keren ook en de stad is prima te belopen.
De bazaar van Shkodër – een andere wereld
Buiten de camping beland je direct in een heel ‘andere’ wereld’. Dit schreef ik er in 2013 over in mijn reisverslag: “De buitenwijk van de stad is nogal vies en armoedig. Heel grappig zijn de verschillende vervoermiddelen die je ziet rijden; o.a. paard-en-wagens en volgeladen brombakfietsen. En ook op de fiets (en die zie je heel veel) weten de Albanezen heel wat bagage te vervoeren. Maar ja, dat is ons Nederlanders niet vreemd.
We lopen over een soort bazaar; winkeltjes met open voorgevels en de koopwaar op de stoep. Er wordt van alles verkocht. Vooral voor de vrieskisten en koelkasten is vandaag zo te zien veel belangstelling. Ze worden gewoon bovenop de auto naar huis vervoerd. Om de paar kraampjes wordt er losse, zelfgeteelde tabak verkocht. Er worden ook levende kippen, eenden en konijnen verhandeld. Veel mannen doen een gezelschapsspelletje: domino of een zelfgemaakt bordspel van karton, met stenen als pionnen.
We zien oude vrouwen in traditionele kleding en zelfs een paar vrouwen in klederdracht. Ze dragen bijna allemaal een donkere pruik. De jongere vrouwen zien er op hun paasbest uit, waarschijnlijk omdat het zondag is.
Het moderne stadscentrum van Shkodër
Aan het eind van de bazaar belanden we in het echte centrum. Dat ziet er tot onze verrassing modern en fris uit. Veel gebouwen (lang niet alle!) zitten goed in de verf, er zijn gezellige terrassen in een modern voetgangersgebied, en grote hotels. We kopen bij een perfect Engels sprekende boekhandelaar een boek over Albanië. Terug op de camping zien we pas dat het ruim 10 jaar oud is, maar dat maakt het extra interessant. Op de foto’s van Shkodër in het boek zien we namelijk totaal vervallen gebouwen, en wegen zonder wegdek. Vanaf het jaar 2000 zijn de straten in het stadscentrum (helaas niet daarbuiten) mooi geplaveid, veel gebouwen opgeknapt en in vrolijke kleuren geverfd, en mooie parken aangelegd, waarvan veel met sfeervolle terrassen.”
Als we in 2022 weer met onze camper op Lake Shkodra Resort staan – voor de 6e keer in 4 jaar alweer -, is er in het moderne deel van Shkodër weinig veranderd, en in de straten eromheen zien we nog steeds de koopwaar in open winkeltjes en op straat liggen. Maar toch is er daar wel iets veranderd. Minder paard-en-wagens, minder levende have tussen de andere koopwaar (de kleine veemarkt is er nog wel), minder mensen die zelfgeteelde tabak verkopen, en minder vrouwen in klederdracht.
En net buiten de stad meer nieuwe, grote – in onze ogen vaak protserige – hotels en feestzalen. We horen van medekampeerders dat de feestzalen gebouwd worden door Albanezen die naar o.a. Amerika geëmigreerd zijn.
Bezienswaardigheden van Shkodër
Hieronder beschrijf ik de bezienswaardigheden van Shkodër. Ze zijn zeker de moeite waard om te bezoeken, maar je zult merken dat je op je wandeling of fietsrit ernaartoe het meeste beleeft en de stad het beste ervaart!
Kasteel Rozafa
Met een spectaculair uitzicht over de stad en het Meer van Shkodra, is kasteel Rozafa de belangrijkste bezienswaardigheid van Skhodër. Het werd in de oudheid door de Illyriërs gesticht, veroverd door de Romeinen en veel later herbouwd door de Venetianen en vervolgens de Turken.
Lees mijn artikel over kasteel Rozafa.
Loodmoskee
Vlakbij Rozafa Castle ligt de loodmoskee. Hij is oud en vervallen, maar een bezoekje zeker waard. Vanaf het kasteel ben je er zo. Hij kreeg de naam Loodmoskee, omdat alle koepels bedekt waren met lood. Met de nadruk op ‘wáren’, want het lood is er allang geleden afgestolen. In het Engels heet hij Lead Mosque en in het Albanees Xhamia e Plumbit. Officieel heet hij de Buşatlı Mehmet Pasha-moskee.
Lees mijn artikel over de Loodmoskee.
Historische brug (Mesi bridge) in de buurt van Shkodër
Een paar kilometer ten noordwesten van Shkodër, in het plaatsje Mes, vind je de langste en best bewaarde Ottomaanse brug van Albanië. Al ligt deze net buiten de stad; het is één van de belangrijkste bezienswaardigheden van Shkodër.
Lees mijn artikel over de Mesi Bridge.
Rruga Kolë Idromeno (улица Коль Идромено)
Rruga Kolë Idromeno is het gezelligste straatje van Shkodër. Vol restaurantjes, café’s en terrassen, en autovrij. De architectuur is Italiaans; een overblijfsel van de Venetiaanse overheersing. De straat is genoemd naar Kolë Idromeno, een schilder/fotograaf/filmer/architect/ingenieur uit Shkodër.
Marubi National Museum of Photography
In de Rruga Kolë Idromeno staat het Marubi-fotomuseum. Mooi ingericht (en lekker koel!). De vaste collectie vertelt over de fotograaf Marubi en zijn opvolgers, en over de geschiedenis van de fotografie in het algemeen. Daarnaast zijn er wisselende tentoonstellingen.
Lees mijn artikel over het Marubi National Museum of Photography.
Historisch Museum van Shkodër
Het historisch museum van Shkodër is gehuisvest in een Ottomaans huis en alleen daarom al een bezoekje waard. Op de begane grond is een tentoonstelling van archeologische vondsten uit de regio en de bovenverdieping is schitterend ingericht met een typisch Ottomaans interieur uit de vroege 20ste eeuw.
Lees mijn artikel over het Historisch Museum van Shkodër.
Venice Art Mask Factory
Een bezienswaardigheid die je in Venetië verwacht en zeker niet in Shkodër is de Venice Art Mask Factory. Zelf zijn wij er niet geweest, maar de beoordelingen op Trip Advisor zijn heel positief. In 2017 verdiende deze attractie zelfs een Certificate Of Excellence.
Lees mijn (korte) artikel over de Venice Art Mask Factory.
Site of Witness and Memory
Hoxha regeerde Albanië met ijzeren vuist van 1946 tot 1992. Zijn grote voorbeeld was Stalin. Uit angst voor het Westen en zijn buurlanden, isoleerde Hoxha zijn land volledig van de buitenwereld. De kleine en grote bunkers die je verspreid door het hele land ziet, getuigen daar nog van.
Shkodër was één van de steden waar de communistische onderdrukking het ergst was. Vooral van 1956 tot 1960. In wat nu het museum Site of Witness and Memory is, werden politieke gevangen verhoord en gemarteld. Nadat ze veroordeeld waren, kwamen ze terecht in één van de werkkampen in het land.
In het museum zijn muren met foto’s van slachtoffers die hier zijn omgekomen, en getuigenissen van overlevenden. Ook kun je nog de originele cellen en verhoorkamers bekijken. In de audiovisuele ruimte worden korte films vertoond. Bezoek de website van het museum.
Zelf hebben wij dit museum niet bezocht, maar wel zo’n zelfde museum: Bunk’art2 in Tirana.
De geschiedenis van Shkodër
Shkodër – Shkodra in het Engels – ligt in het noorden van Albanië. De stad ligt tussen het Meer van Shkodër en de uitlopers van de Albanese Alpen. Aan drie kanten is het ingeklemd door rivieren: de Kir in het oosten, de Drin in het zuiden en de Buna in het westen.
Strategische ligging
Shkodër is een van de oudste steden in de Balkan. Door de geschiedenis heen was Shkodër een belangrijke stad dankzij zijn strategische ligging dicht bij de Adriatische Zee en de Italiaanse havensteden, en met landroutes naar andere belangrijke steden en dorpen in aangrenzende regio’s. Deze strategische ligging zorgde ervoor dat de stad rijke periodes kende, maar ook veel conflicten met buitenlandse mogendheden.
Veel verschillende overheersers
In de 4e eeuw voor Christus woonden hier al mensen; de Illyriërs. Scodra, zoals de stad toen heette, werd de hoofdstad van het Illyrisch koninkrijk. De Romeinen annexeerden de stad in 168 voor Christus en in de 3e eeuw na Christus werd Shkodër de hoofdstad van Praevalitana, een Romeinse provincie. In 535 nam de Byzantijnse keizer Justinianus Scodra over.
De Serviërs veroverden Shkodër in de 7e eeuw na Christus. Toen in de 14e eeuw het Servische rijk uiteenviel, verkochten zij de stad aan de Republiek Venetië, om een beschermingsgebied te vormen tegen de Ottomaanse Rijk. Vanaf toen heette de stad lange tijd Scutari.
De stad bleef niet lang onder Venetiaans bewind. De Ottomanen (Turken) veroverden de stad al vrij snel, namelijk in 1479. Zij gaven de stad de naam Iskenderiye. In het Italiaans en in het Engels bleef de stad tot in de 20ste eeuw Scutari heten. In de 19e eeuw werd de stad het bestuurscentrum van een regio binnen het Ottomaanse rijk.
Tijdens de Balkanoorlogen in 1912 /13 veroverde Montenegro de stad Shkodër. Vanaf 1914 hoorde de stad bij Albanië, dat zichzelf in 1912 onafhankelijk verklaard had.
Uitstapjes vanuit Shkodër
De stad Shkodër is een goede uitvalsbasis voor een rondreis door Albanië en voor uitstapjes. Op eigen gelegenheid of georganiseerd. Ik beschrijf ze in mijn artikel over camping Lake Shkodra Resort, omdat je ze ook vanaf daar kunt maken.
This entry was posted in Europa