De wijnkathedralen van Catalonië. Ik had er nog nooit van gehoord, maar nadat mijn schoonzus een foto van hun camper voor zo’n wijnkathedraal (Catedral del Vi in het Catalaans) Whatsappte, ben ik me erin gaan verdiepen. Als je van de architectuur van Gaudi houdt, is een (camper)tripje langs deze prachtige gebouwen een dikke aanrader!
Inhoudsopgave
Wijnkathedralen van Catalonië – ontstaan na een crisis
De wijnkathedralen van Catalonië zijn gebouwd na een vreselijke crisis: de phylloxera-plaag. Deze luis – de druifluis – verwoestte eerst de Franse wijngaarden, verspreidde zich vervolgens over het grootste deel van Europa en vernietigde vanaf 1879 alle wijngaarden in Catalonië. De druifluis leeft niet op de druiven, maar in de wortels. Hij bijt kleine wondjes in de stok, waardoor die sap verliest, en geen water en mineralen kan opnemen. Door die wondjes wordt de stok ook nog eens gevoeliger voor schimmels en andere ziektes, waardoor de plant uiteindelijk sterft.
Eén enkel schip, met de Britse nationaliteit, besmette heel Europa met phylloxera. Het kwam uit Amerika, waar de wijnstok resistent is tegen het insect. Tegenwoordig worden daarom alle wijnstokken geënt op Amerikaanse onderstammen.
Coöperaties
De meeste wijnboeren en veel andere plattelandsbewoners vertrokken naar de stad om in de bloeiende textielfabrieken te werken. Niet alle boeren gooiden de handdoek in de ring, maar ze zagen wel in dat ze moesten gaan samenwerken om de crisis te boven te komen. Ze richtten coöperaties op en bundelden zo hun krachten op het gebied van inkoop, verzekering, marketing enz.
De moderne bedrijfsvoering en het herstel van de sector gaf het gevoel van eigenwaarde van de wijnboeren een oppepper. Ze wilden dit benadrukken door bijzondere wijnhuizen te laten ontwerpen. Vanwege hun grandeur, het gebruik van bogen en gewelven en de decoratieve elementen noemde de schrijver Àngel Guimerà ze voor het eerst ‘wijnkathedralen’. In die kathedralen produceren ze trouwens niet alleen wijn, maar ook olijfolie.
Wijnkathedralen van Catalonië – Modernisme
De architectuurstijl van de wijnkathedralen is modernistisch, met invloeden uit de stroming noucentisme. Het modernisme is de Catalaanse variant van de kunststroming Art Nouveau/Jugendstil.
De architect Cèsar Martinell i Brunet ontwierp veel van de wijnkathedralen van Catalonië. Hij bouwde er in nog geen 10 jaar zo’n 40. Kenmerkend voor zijn ontwerpen zijn de parabolen, die hij overnam van Gaudi van wie hij een volger was.
Wijnkathedralen van Catalonië – Cèsar Martinell
Cèsar Martinell zag in eerste instantie de opdracht om wijnhuizen te ontwerpen als kans om zijn carrière een boost te geven, maar hij nam het heel serieus. Om goed te begrijpen hoe hij de verschillende ruimtes moest ontwerpen, leerde hij hoe wijn wordt gemaakt. Hij bracht veel tijd door met wijnmakers en hij liet zich bijstaan door hooggekwalificeerde ingenieurs om het hele productieproces te ontwerpen.
Hij had naast de techniek van het productieproces ook veel belangstelling voor de menselijke aspecten; hij was heel betrokken bij de wijnboeren en leefde zich in hun wereld in. In elk van zijn projecten probeerde hij de wijnbouwers trots te laten zijn op de plek waar ze werkten.
Weetje over het wijnkathedraal van El Pinell de Brai:
De leverancier van de tegels rekende tussen de 4 en 5 peseta’s per stuk (zo’n 5.000 peseta’s in totaal), een kostenpost die de wijnbouwers tegen het einde van het werk besloten te besparen. Maar Cèsar Martinell liet ze in het geheim maken en ze werden in de kelder van de wijnmakerij bewaard in plaats van te worden geplaatst. Dat gebeurde pas 20 jaar later, al was het niet precies in de volgorde zoals die oorspronkelijk bedoeld was. De schilder Xavier Nogués beschilderde de tegeltableaus met een soort grappig stripverhaal over het wijnmaken (en drinken).
Lees meer op de website Terra Alta.
Campertrip langs wijnkathedralen van Catalonië
Wij maken een campertripje langs een aantal wijnkathedralen. We zijn al onderweg naar Nederland, daarom kiezen we er 3 die redelijk op onze route liggen. We hebben er dus nog heel veel over voor een volgende reis! Tip: stem je trip af op de openingstijden van de wijnkathedralen en boek vooraf een rondleiding of bezoek. En natuurlijk is het handig om een wijnproeverij te reserveren als je in de buurt overnacht, zodat je niet meer hoeft te rijden.
Route van ons campertripje
Lees ook mijn reisverslag over onze overwinterreis door Spanje in ’24.
Wijnkathedraal in El Pinell de Brai
Van een gratis bezoek met audiogids tot uitgebreide wijnproeverij voor € 44,50: de wijnkathedraal van El Pinell de Brai heeft allerlei arrangementen. Bekijk ze op hun website. Daar lees je o.a. ook meer over de architectuur van het gebouw en de architect, Cèsar Martinell i Brunet.
[Lees verder onder de foto’s]
Parkeren en overnachten met de camper in El Pinell de Brai
Bij de wijnkathedraal is voldoende plek om je camper te parkeren. Overnachten kun je op de gemeentecamping. Wel van tevoren bellen of mailen.
Celler Cooperatiu 1919 Falset-Marçà
De volgende bestemming op onze campertrip langs wijnkathedralen in Catalonië is in het dorpje Falset. Het is de Falset Marçà Coöperatie. Over de architectuur lees je meer op hun eigen website. Ook bij deze wijnkathedraal kun je een rondleiding en/of wijnproeverij boeken. Je vindt er alles over op de pagina Wijntoerisme. Je kunt ook wijn proeven zonder reservering; bij de wijnbar (binnen of op het gezellige terras).
Parkeren en overnachten met de camper in Falset
In Falset overnachten wij direct naast de wijnkathedraal op de speciale camperplaats. Met campervoorzieningen en zelfs één stroomaansluiting. Een prima, rustig plekje.
Wijnkathedralen van Catalonië – Nulles
Bij de wijnkathedraal van Adernats in Nulles mogen we niet binnenkijken. Zelfs niet vanaf de drempel, zoals in Falset wel mocht. Jammer, want we zien op foto’s dat het interieur heel indrukwekkend is. Het mag alleen met een officiële rondleiding/wijnproeverij. Die zijn in het weekend en wij zijn er op een doordeweekse dag. De medewerker van de winkel is onverbiddelijk. We mogen in de winkel rondkijken (ook leuk), maar niet in de kathedraal. Informatie over de experiences die ze bieden vind je op hun website. En je kunt er ook meer lezen over de geschiedenis.
We hebben wel een heel leuk/boeiend gesprekje met de medewerker. In het Spaans met wat Engels tussendoor; we begrijpen elkaar nét. Zij kon pas op latere leeftijd Engels leren, vertelt ze, want dictator Franco verbood Engelse lessen op school, en die heerste tot 1975. Hij stond zelfs niet toe dat de Catalanen buitenshuis Catalaans spraken. Dat heeft er natuurlijk juist toe geleid dat ze zo trots zijn op hun identiteit.
Parkeren en overnachten met de camper bij de wijnkathedraal van Nulles
Op de ruime parkeerplaats van de wijnkathedraal van Nulles zijn een paar plekken voor campers gereserveerd. Geen ideale plek om te overnachten vanwege langsrijdende treinen, maar wel een goede optie na een wijnproeverij.
Let op: als je je navigatiesysteem volgt, kan het zijn dat je door een tunneltje onder het spoor door wordt gestuurd. Je kunt beter de doorgaande weg om het dorp heen nemen en dan de borden naar de wijnkathedraal volgen.
Meer wijnkathedralen in Catalonië
Ik vind geen overzicht van álle wijnkathedralen van Catalonië. Maar het is sowieso natuurlijk geen doen om ze allemaal te bezoeken. Hieronder nog een paar links naar wijnkathedralen die ik op internet vond. De websites zijn interessant als je de kathedralen niet in het echt gaat bekijken.
- Gandesa cooperativa
- Celler Cooperative de Cornudella de Montsant
- Bodega de L’Espluga de Francolí Deze wijnkathedraal huisvest tegenwoordig een wijnmuseum.
- Sindicat de Barberà de la Conca
- Celler Cooperatiu de Vila-rodona
- Celler Cooperatiu de Vila-seca Het gebouw is nu een cultureel centrum en museum.
- Celler Guell de Garraf – ontworpen door Antonio Gaudi
- Celler modernista – Museu de Sant Cugat
Ontdek meer van Catalonië met de reisgids van The Media Bay
Waardeer je dit artikel? Je kunt me bedanken door me op een (virtuele) kop koffie te trakteren. Of bestel iets via de advertenties. Dat kost jou niets extra’s en ik krijg een kleine commissie.
This entry was posted in Europa, Routes
Hoi feikje, wij zijn al weer sinds 1 maart thuis in Wijchen. Erg leuk om jouw laatste posts te lezen. Jij schrijft leuk en het is heel informatief. Gelukkig dat jij ook over de kleine plaatsjes schrijft. Wij houden van de gewone dorpen onderweg. Elke stop, elk dorp is een klein ontdekkingstochtje. 🙂
De tip van de wijcathedralen ga ik weer aantekenen op mijn landkaart van Spanje voor een volgende rit door Spanje. Groetjes voor jullie en een fijne stop en Nederland gewenst. Elly en pieter (vw bloemenbus )
Bedankt voor het compliment. En leuk dat je de wijnkathedralen op je reislijstje hebt gezet!