Een kwartier lopen van onze homestay in Payogan is het Neka Art Museum (NAM) in Campuhan, Ubud. Het heeft een prachtige collectie houten, bronzen en stenen sculpturen, een enorme verzameling bewerkte krissen (lange dolken), en oude en hedendaagse schilderijen, en foto’s, tentoongesteld in een aantal paviljoens.
Op Google vind je heel veel foto’s van de kunstwerken in het NAM.
En op YouTube staat deze korte tour door het NAM:
Inhoudsopgave
Het verhaal van het Neka Art Museum
De oprichter en eigenaar van het Neka Art Museum (voorheen het Neka Museum) is Suteja Neka (geboren in 1939), een leraar en kunstkenner. Zijn vader, I Wayan Neka (1917 – 1980), werd in 1960 erkend als de beste beeldhouwer van Bali. Hij maakte een drie meter hoog beeld van de garuda-vogel voor het Indonesië-paviljoen op de Wereldtentoonstelling in New York in in 1964, en nog een voor de Expo 70 in Osaka, Japan.
Suteja Neka begon schilderijen te verzamelen vanwege zijn hechte vriendschap met de Nederlandse kunstenaars Rudolf Bonnet (1895 – 1978) en Arie Smit (1916 – 2016). In 1975 reisden Neka en Bonnet naar Europa om musea en galerieën te bekijken. Neka deed tijdens deze reis inspiratie op voor het museum voor schone kunsten dat hij op Bali wilde vestigen. Na jaren van plannen opende de toenmalige Indonesische minister van Onderwijs en Cultuur in 1982 het Neka Art Museum officieel.
Bekijk de website van het Neka Art Museum
Rudolf Bonnet
Rond 1920 trokken veel Europese kunstenaars naar Bali om daar te schilderen. Na wat omzwervingen vestigde de Nederlandse schilder Rudolf Bonnet (1895-1978) zich in 1929 ook op Bali. Hij werkte daar nauw samen met de Duitse schilder Walter Spies, die sinds 1927 op Bali woonde. Op Bali schilderden kunstenaars oorspronkelijk religieuze taferelen op dunne doeken. Spies gaf jonge, getalenteerde kunstenaars moderne materialen en alternatieve onderwerpen voor hun schilderijen, zoals het traditionele dorpsleven. Bonnet en Spies werkten jarenlang op het eiland en raakten betrokken bij het sociale en culturele leven. Beiden speelden in 1932 een belangrijke rol in de oprichting van het Bali-museum in Denpasar, waar Balinees erfgoed bewaard en tentoongesteld wordt. In 1937 stichtten Spies en Bonnet samen met onder andere I Gusti Nyoman Lempad de vereniging ‘Pitamaha’ op ter behoud van Balinees erfgoed.
Lees ook mijn artikel over Museum Puri Lukisan, dat de initiatiefnemers van de Pitamaha-groep oprichtten.
Walter Spies
Walter Spies (1895-1942) was een in Rusland geboren Duitse schilder, choreograaf, schrijver, fotograaf en weldoener. In 1923 reisde hij naar Nederlands-Indië en vanaf 1927 woonde hij in Ubud op Bali. Spies leerde de Balinese cultuur en kunst kennen en leerde op zijn beurt moderne technieken aan lokale kunstenaars. Hij was een van de oprichters van de Pita Maha Artiesten Coöperatie en vormde daarmee de grondslag voor de ontwikkeling van moderne Balinese kunst.
Als Duitser werd Spies in 1940 gearresteerd en in 1942 op een schip gezet om naar Ceylon gedeporteerd te worden. Maar het schip werd door een Japanse bom of torpedo tot zinken gebracht, waarbij Spies en de medegevangenen verdronken.
Arie Smit
De kunstenaar Arie Smit (1916-2016) woonde en werkte van 1956 tot zijn dood op Bali. Begin 1960 deed hij een experiment met kinderen in het dorpje Penestanan, vlakbij Ubud. Hij liet de kinderen schilderijen maken met heldere kleuren en eenvoudige vormen, en liet volwassenen ze afmaken. Dit leidde tot een nieuwe Balinese school: de ‘Young Artists’, met een mooie, naïeve schilderstijl.
In de loop van de jaren werd Smit in Indonesië een bekende kunstenaar. Het Neka Art Museum heeft een grote collectie Arie Smits, in een eigen paviljoen: het Arie Smit Pavilion. Smit woonde sinds 1992 in het dorp Sanggingan, vlakbij Payogan waar onze homestay staat. Dat heet nu House of Arie Smit. Made, de broer van onze gastheer, heeft ook les gehad van Arie Smit, vertelt hij ons. Hij geeft ons een schilderij cadeau dat hij in zijn jongere jaren maakte.
De huidige eigenaren van de House of Arie Smit houdt de herinnering aan deze sociaal bewogen schilder levend. En zij hebben projecten in arme dorpen in de omgeving. Daar krijgen getalenteerde kinderen lessen in verschillende kunstvormen. Door hun kunstwerken te verkopen, kunnen ze een inkomen creëren.
Lees meer op de website van House of Arie Smit.
Drie broers kunstenaars
Niet alleen Made, maar ook onze gastheer Ketut zelf, en een broer die onlangs overleden is, volgden een kunstopleiding. Ketut heeft het beeld hieronder gebeeldhouwd; op de video zie je hem bezig. Hij richt zich tegenwoordig op de kunst van het eten – de opgemaakte borden in zijn restaurant Balinese Home Cooking zijn echte kunstwerken – maar zijn droom is om zich na zijn pensioen weer aan het schilderen te wijden. In een hutje tussen de rijstvelden.
Made werkt hij als veiligheidsmedewerker in het Neka Art Museum en in zijn vrije tijd schildert hij. Hij verkoopt zijn schilderijen op de compound aan gasten van het restaurant en in een galerie in Ubud.
Video van de beeldhouwende Ketut Mendra op Instagram.
Wolkbreuk
Als wij in het museum zijn, begint het te regenen. En niet zachtjes ook. Terwijl wij eerst in het museum en later in een eettentje aan de overkant van de weg wachten tot de wolkbreuk met hevig onweer voorbij is, is er even verderop in Ubud een ‘landslide’, waardoor een weg onbegaanbaar is, is ons dorpje Payogan zonder water komen te zitten, omdat er een dam doorgebroken is en zijn er in de omgeving verschillende overstromingen. We horen dit pas als we weer naar huis lopen… Zelf hebben we nergens last van, we hebben zelfs gewoon water, omdat de compound een eigen pomp heeft.
Het tentje waar we lunchen is Naughty Nuri’s Ubud.
