Eén van de religieuze feesten op Bali is de Dag van de Kennis – Hari Raya Saraswati (‘Saraswati-dag’). Deze dag is gewijd aan Ida Sanghyang Aji Saraswati, de godin van de kennis, literatuur en kunst. ’s Ochtends hebben de kinderen een ceremonie op school en is er een ceremonie in de dorpstempel, en daarna houdt Ketuts familie een ceremonie in de tempel op onze compound. Wij wonen de Saraswati-ceremonie in de tempel van onze compound bij.
Welke kleren draag je in de tempel en/of bij een ceremonie
Balinezen vinden het gelukkig prima als je foto’s maakt bij hun ceremonies. Wel vinden ze het belangrijk dat je respectvol gekleed bent. Met minimaal een sarong om en bedekte schouders als je een tempel bezoekt. En als je een ceremonie bijwoont, draag je als vrouw een sarong, een bloes met lange mouwen en een gebedssjaal om je middel. En als man een sarong, met daar overheen een doek (vaak zwart/wit geblokt), een bloes, en een sjaal om het hoofd. Vrouwen dragen de sarong met de zijkant open en mannen met de voorkant open. Zij moeten namelijk grotere stappen kunnen nemen omdat zij ‘meer verantwoordelijkheid’ hebben.
Bij de ceremonie in de familietempel zijn de kledingvoorschriften niet zo strikt, maar als we een paar dagen een ceremonie in de grote, oude tempel van Campuhan bijwonen, besteedt Ketut meer aandacht aan onze outfit. Ik draag een T-shirt met korte mouwen en dat wordt geaccepteerd omdat ik een bezoeker ben, maar eigenlijk had ik een bloes met lange mouwen moeten dragen. En de meeste Balinezen dragen bij die ceremonie een witte bloes.
Onze gastheer Ketut vraagt of je bij ons een kerkdienst mag bijwonen als je ongesteld bent. Op Bali mag je namelijk geen ceremonie bijwonen als je je maandelijkse periode hebt.
In dit artikel staat meer informatie over de ceremoniële kleding op Bali. En hier kun je meer lezen over Saraswati-dag. (Beide in het Engels.)
Saraswati-ceremonie
Voor de Saraswati-ceremonie komen familieleden van andere compounds binnendruppelen met manden met etenswaren, en stapels boeken om te laten zegenen. Ze leggen deze op het grote altaar en op een tafel in de tempel.
De oudere broer van Ketut, Made, die we altijd in z’n eenvoudige kloffie langs ons huis naar zijn rijstveld zien wandelen, is priester en leidt de ceremonie. Met zijn witte sarong, witte sjaal om het hoofd, wit colbertje en plechtige blik ziet hij er ineens heel waardig uit. Zijn echtgenote en een andere vrouw – ook in het wit gekleed – hebben ook een belangrijke rol.
De jonge meiden weten nog niet precies wat ze moeten doen, maar krijgen ter plekke instructies van de volwassen vrouwen. Het gaat allemaal heel gemoedelijk en met het nodige gegiebel, zelfs tijdens het bidden. De zwart-wit geruite parasols en doeken staan voor de balans tussen goed en kwaad. Net als yin en yang.
De vrouwen schoppen hun slippers uit en gebruiken die als kussentje om op te zitten. Tijdens het bidden zitten de vrouwen met hun voeten onder hun billen gevouwen en de mannen in kleermakerszit.
Als de Saraswati-ceremonie voorbij is, gaan de manden met eten mee terug naar huis. Alleen de kleine offertjes blijven achter in de tempel.
Als we de volgende ochtend in het restaurant met een pannenkoek willen ontbijten, vraagt Ketut of we in plaats daarvan gele rijst willen. Het ontbijten met gele rijst hoort bij de afsluiting van Saraswati-dag.
Wij huren 2 maanden een huis in Payogan bij Ubud op Bali. Lees mijn reisverslag.
This entry was posted in Azië